Beste Eléonore,

ik ben zo in de war. Ik begrijp er steeds minder van. Vier dagen geleden hing er een ZEER BELANGRIJK BERICHT aan de pomp en aan het gemeentehuis. Ja, weer zo’n affiche, drukker Strybol uit de Vrasenestraat doet gouden zaken. Het was er een volgestouwd met kleine lettertjes. Je had wel een uur nodig om alles te lezen, en dan begreep je er nog niets van. Ik loop er al dagen over te piekeren. Ze hadden het over standstapelplaatsen van het Duitse leger, en over de grenslijn van het krijgsgrondgebied en de omtrek van die standstapelplaatsen. Geen idee wat ze daarmee bedoelen. Ik hoop maar dat het niet iets heel erg belangrijks is, want “geen kennis hebben van het bovenstaande bevrijdt niet van de straf”. Wat ik wel begrijp is dat het verboden is om ons te verplaatsen per automobiel of motorfiets – als we die nog hadden. Met de gewone fiets, te paard of met een rijtuig mogen we wel nog rijden, maar om buiten onze eigen gemeente te reizen hebben we dan weer een paspoort en een bijzondere toelating nodig. Er bestaan tegenwoordig ook vrijedoorgangspassen, al heb ik nog niet helemaal door waar je die voor nodig hebt. Je moet ze aanvragen bij de Duitsers, en daarvoor moet je in het bezit zijn van een eenzelvigheidskaart met portret, waarop vermeld staat dat je te vertrouwen bent. Zo’n vrijedoorgangspas is enkel geldig met stempel van de Duitse overheid en in combinatie met je eenzelvigheidskaart, en er staat op aangeduid hoelang je reis zal duren, de plaats waar je naartoe gaat, en de weg die je dient te volgen. Volg je die aangeduide weg niet, reis je op een andere dag of met een ander doel, dan zal de Duitse overheid weigeren nog langer vrijedoorgangsbewijzen af te leveren aan de ganse gemeente. En dat is niet alles. In zo’n geval zal de gemeente bijkomende straffen opgelegd krijgen: “hongersnood of beroving van werk”. Kun je dat nu geloven? En dan moet je weten dat er fijntjes bij stond dat de Duitsers al het mogelijke doen opdat we geen honger lijden en opdat de handel en het werk gewoon voortgezet kunnen worden. Grove leugens zijn het. Hoe moeilijk maken ze het ons niet om te werken of handel te drijven. En ons eten, dat eisen ze allemaal op. En dan durven ze te beweren dat als we honger hebben het onze eigen schuld is! Maar goed, daarmee was het nog niet gedaan. Vandaag, ten laatste om 12 uur deze middag (hun uur), moeten alle munitie en wapens ingeleverd worden. Wie dat niet doet, of wie verzwijgt waar er wapens verstopt zitten, krijgt de doodstraf! Worden er na vanmiddag nog wapens gevonden, dan zullen de gemeente, alle inwoners van het huis waar de wapens verstopt zaten, en zelfs de buren!, voor het krijgsgerecht gedaagd worden. Met andere woorden: we worden ertoe gedwongen onze buren te bespieden en te verklikken. Laat ons hopen dat Polidoor of Miel zich niets in het hoofd halen… Wat de winkel betreft: het zal heel moeilijk worden om nog aan waren te geraken. Papa kan niet eens naar Nederland. Daar heb je nu een speciale reispas voor nodig, en die wordt natuurlijk niet zomaar uitgereikt. Bovendien is de grens afgesloten. Vraag me niet hoe ze dat hebben klaargespeeld, maar blijkbaar kun je nog maar op een paar plaatsen de grens over en de dichtstbijzijnde overgang voor ons is die op de weg van Kemzeke naar Hulst, of via het spoor over De Clinge. Hoe moet papa daar ooit geraken? Je geraakt amper weg uit Beveren. We zitten dus opgesloten, Eléonore. Wij mogen niet weg, en niks raakt tot hier. Geen waren voor de winkel, geen post, geen kranten, niks. Ik weet niet eens hoe het met jou gaat. Of met Jozef. En met al die andere kerels die voor ons aan het vechten zijn. Het is om moedeloos van te worden… Tot later, Eléonore. Als het God belieft.

Cécile