Mijn lieve René

Vergeef me voor mijn late bedanking voor je lieve kaartje uit Lourdes. Het doet me plezier dat je zo opgetogen bent over je reis door dat mooie Frankrijk. Wat een geluk heb je gehad met het weer! Op dit ogenblik nadert de winter al voelbaar…
Ik hoop aan het einde van de maand samen met Raymond naar Lourdes te kunnen reizen. Ik ben echter bevreesd voor de koude! Zoals ik je eerder schreef, zal Raymond volgende maand wellicht dienst nemen en ik houd eraan om de speciale bescherming van de heilige maagd over hem te vragen. Om heel eerlijk te zijn, heb ik meer vrees voor het mentale gevaar dan voor het fysieke. Ik heb zo gehoopt dat de oorlog voor de winter zou afgelopen zijn, maar helaas staan we verder af dan ooit van de zo gewenste vrede. Ik denk zoveel aan jou, arme René, en aan al die beproevingen die je in de loopgraven moet blijven doorstaan! Hoe gaat het met Benoit? Zo jammer dat jullie nooit meer hierheen kunnen komen! Ik zou jullie zo graag terugzien!

Mijnheer Simons en zijn zus zijn zeer zwaar getroffen door het overlijden van een van hun broers in Oelegem op 15 augustus. Hij was pas 16 jaar. Ze hebben geen informatie over zijn ziekte noch over de omstandigheden van zijn dood. Ze stellen zich heel vragen over wat zo’n sterke, gezonde jongen mag overkomen zijn…
Met ons gaat het goed, goddank. Misschien heb je al vernomen dat we hier de afgelopen weken tot drie keer toe miraculeus aan het ergste ontsnapt zijn… Ik doe je later wel verslag over die onvergetelijke nachten.

Tot ziens, René!
Ik omhels je liefdevol
Tante Maria

Mijn lieve René

Duizend maal dank voor je lieve brief van de 6^de en voor alle nieuwtjes – als je eens wist hoeveel ik aan je denk! Er gaat geen dag voorbij zonder dat ik in gedachten bij jou en je lieve broer vertoef. Ik dank de Voorzienigheid dat hij jullie beiden tot dusver in bescherming heeft genomen en ik bid dat hij dat zal blijven doen, tot aan het einde … misschien zijn we ondertussen dicht bij het einde van deze beproevingen aanbeland? Misschien ben ik tè optimistisch gestemd, maar het lijkt me toch dat de stemmen die de afgelopen weken de vrede aankondigen, alsmaar luider klinken. Misschien wordt de vrede al snel getekend?

Ik heb nieuws ontvangen uit België via de zusters karmelieten van Baarle Hertog. Er zijn meerdere kaartjes bij van mijn broer Louis, maar niets van je lieve ouders die ik nochtans ook heb geschreven. Het is meer dan waarschijnlijk dat mijn kaartje hen niet heeft bereikt.
Wist jij al dat de vriend van mijn oom Jean, de oude van Delft, onlangs is overleden? De zusters vertellen dat hij de laatste sacramenten heeft ontvangen en als een goede christen is gestorven. Hoe erg is de dood van die arme Gaëtane van de Werve? Graaf H. d’Ursel zit gevangen in Duitsland. Hj slaapt op stro in een kleine ruimte, samen met 25 andere gevangenen. Ondanks dat ze voedsel toegestuurd krijgen, lijden ze honger. Tante Marie-Thérèse schreef me erover.

Tot ziens, René, geniet van je korte vakantie. Ik omhels je innig. Heel veel liefs van je oom en van alle neven en nichten.
Tante Maria

Mijn lieve René

Je lange brief van de 27^ste heeft me, zoals steeds, enorm veel plezier gedaan. Ik bedank je uit de grond van mijn hart. Moge God zo goed zijn je blijvend te beschermen.
Wat een goed idee van je om deze maand naar Lourdes te reizen! Ik hoop dat je mij in je gebeden zult opnemen wanneer je daar bent aangekomen…

Hier gaat alles min of meer goed… Iedereen verkeert in prima gezondheid, wat toch het allerbelangrijkste is. Ik zou je zo graag enkele nieuwtjes vertellen, maar dat is nu helaas onmogelijk. Wat ik wel kan vermelden en wat je ook heel erg zal interesseren, is dat ik een brief van tante Marie-Thérèse heb ontvangen. De hele familie is in goede gezondheid maar het regime van de Duitsers weegt alsmaar zwaarder. Hypolite d’Ursel, haar oom, zit in Duitsland gevangen en met hem vele andere Belgen. 25 gevangenen leven samen in een piepklein kamertje. Ze slapen op stro. Hoewel de familie hen voedselpakketten stuurt, lijden ze honger. Verder vertelt ze nog dat een van haar nichten Van de Werve is gestorven evenals de ravissante Geneviève de Chastet.
De prijzen swingen de pan uit. In Brussel betaal je 32 frank voor een kilogram koffie, 25 frank voor een kilogram boter, 18 frank voor vlees, 5 à 6 frank voor een brood en 170 frank voor een ton kolen. De mensen kijken met veel angst de komende winter tegemoet. Hoe triest is dat. Niettegenstaande al die bommen en granaten, ben ik toch gelukkig met ons verblijf hier.

Ik heb nog steeds geen antwoord ontvangen op de briefkaart die ik naar je lieve ouders heb verstuurd, maar mijn broer Louis heeft wel geantwoord. Hij houdt zich ginder bezig met de ravitaillering.
Ik omhels je liefdevol, René, en stuur je duizend kussen van je oom en je neven en nichten. Dat God je mag beschermen.
Je tante Maria

P.S. Is Benoit met vakantie?

Mijn lieve René,

Dank je uit het diepste van mijn hart voor je lange brief van de 19^de en voor alle nieuws dat je me schrijft. Wat een geluk dat je kleine broer Albert weer aan de beterhand is! Ik heb zelf ook een brief van aan je ouders geschreven – alweer enkele weken geleden – maar heb nog geen antwoord ontvangen. Als je nog Hollandse kaarten wenst, laat het me weten en ik bezorg je ze onmiddellijk en ook aan Benoit.
Als je eens wist hoeveel ik aan jullie beiden denk! Wij beleven momenteel heel angstige tijden omwille van diegenen die zich aan het front bevinden … Dat God jullie mag blijven beschermen!

Ik weet ondertussen dat Flori moest vertrekken in de week van de 15^de maar wij hebben sindsdien geen nieuws meer ontvangen over zijn aankomst in het kamp. Zijn moeder schreef me dat hij vol enthousiasme is vertrokken, zoals alle jonge mannen van zijn leeftijd, zich niet ten volle bewust van wat hem te wachten staat. Ik hoop dat hij niet al te gedesillusioneerd zal geraken, de arme jongen! Zijn moed verdient in elk geval beloond te worden. Ik weet niet of jonge mannen van 18 jaar nog steeds hun legereenheid kunnen kiezen als ze op het punt staan om opgeroepen te worden? Men heeft ons verteld dat men niet langer vrijwilligers van die leeftijd aanvaardt? Had ik dat geweten, dan had ik me niet zo sterk verzet tegen het vertrek van Raymond. Het blijft echter zo dat indien hij in oktober zijn einddiploma zou behalen, hem dat ook in het leger voordelen zou kunnen bieden.

Hier gaat alles goed. God blijft ons beschermen. De obussen blijven uit sinds de laatste terugtrekking van de Duitsers, meestal zoeken ze dan een alternatieve manier om zich te wreken. Gelukkig is men er eergisteren in geslaagd twee van die kwaadaardige vliegtuigen te verslaan. Dat was een prachtig schouwspel midden in de nacht!

Men roept mij, lieve René. Ik omhels je liefdevol en blijf triest achter omdat ik je niet meer kan zien. Veel liefs van je oom en al je neven en nichten.

Je tante Maria

Lieve René,

Ik heb zopas je brief ontvangen en wil niet al te lang wachten om hem te beantwoorden. .. Als je eens wist hoe ik met je meeleef en je gevoelens begrijp! En ja, op zulke momenten heb je behoefte aan liefdevolle aanmoedigingen… Wees ervan overtuigd dat jij en je broer Benoit geen ogenblik uit mijn gedachten verdwijnen: ik bid vurig voor jullie allen, ginder aan het front. Ik bewonder jullie en houd steeds meer van jullie … Dat God bij jullie mag blijven en jullie mag blijven beschermen! Laat ons hopen dat de overwinning niet meer ver af is: misschien is ze zelfs dichterbij dan wij beseffen?
Ik ben erg optimistisch gestemd bij het zien en het horen van wat zich rondom ons afspeelt … De Duitsers moeten het onwaarschijnlijk heet onder de voeten krijgen! De talrijke gewonde Belgen en gevangenen die daar vandaan komen zijn opgelucht dat ze er weg zijn. Het moet er vreselijk zijn!
Ik ben blij te lezen dat mijnheer Van Pée goed herstelt: maak hem asjeblieft mijn beste wensen over.
Je oom en je nichten en neven sturen je wel duizend kussen, mijn lieve René en ikzelf sluit je met heel, heel veel liefde in mijn armen.

Je tante Maria
– in haast! –