Maria Cornet d’Elzius de Peissant

Historisch personage

Gravin Maria, 23 september 1915

Mijn lieve René,

Ik ben blij dat je nog steeds gezond en wel bent! Van harte gefeliciteerd met je bevordering tot korporaal: je zult Auvours nu wel heel snel verlaten, niet?

Met ons gaat ook alles goed, hoewel de Engelse soldaten ons leven beheersen. Voor Raymond en Joseph is dat helemaal niet erg. Zij beleven de tijd van hun leven. Zij laten geen gelegenheid voorbijgaan om de soldaten op te zoeken, trekken af en toe een kaki-uniform aan en gaan dan aan de haal met een paard van de officieren. Ze kunnen allebei makkelijk doorgaan voor een jonge officier. We ontvangen geregeld nieuws uit Folkestone. De kinderen zijn er wat ziek geweest, maar niets ernstig. De schoolvakantie is er net afgelopen. De oudsten volgen nog steeds de lessen aan het klein katholiek Belgisch college. De vier andere scholieren zijn extern op het pensionaat van St. Mary. Met het weer is het nog goed gekomen. Ze genieten van een mooie nazomer wat bij tante Phina vooral heimwee naar huis teweegbrengt. Veel Belgen vertrekken uit Folkestone naar Frankrijk. Ze zijn bang voor een tweede winter aan de natte Engelse kust. Tante Phina ontvangt blijkbaar geregeld post uit België. In Beveren is alles relatief rustig, afgezien van de Duitse bezetting uiteraard. Tante Maria en oom Georges Vilain XIIII verblijven in Bazel en zijn er heel tevreden.

Duizend zoenen van ons allen,

Tante Maria

Gravin Maria, 2 augustus 1915

Mijn lieve René

Nieuws uit Folkestone: de jongens zijn met vakantie en amuseren zich te pletter, ondanks het minder goede weer. Het badseizoen in Folkestone komt maar niet op gang. Er is nochtans veel volk aanwezig dat hoopvol de zon afwacht, dat voelt tante Phina aan de lijve en dan vooral aan de prijzen van de levensmiddelen die maar blijven stijgen.

De beslissing is gevallen, schrijft tante Phina. Ze blijven nog enkele maanden in Engeland, en kijken uit naar een nieuwe – grotere – villa. Ze hoopt te kunnen verhuizen in september of oktober. De broer van hun keukenmeid heeft acht dagen verlof bij tante Phina en oom Charles doorgebracht en heel binnenkort verwachten ze hun dienstknecht, die bij de 1ste jagers te paard is. Uit Beveren is er helemaal geen nieuws. Van je familie evenmin. Gelukkig maar dat jij je grootmoeder uit Nederland af en toe hoort!

Veel liefs van ons allen,

Tante Maria

Maria Cornet d’Elzius de Peissant, 10 juli 1915

Liefste René

Ik heb net een brief ontvangen van tante Phina uit Folkestone. Net zoals ik, is ook zij heel erg bezorgd om jou, want om het leven in een kamp zoals Auvours aan te kunnen, heb je een ijzersterk gestel en een stevige moraal nodig. Is dat na twee maanden kampleven nog allemaal intact? Noch in Folkestone, noch in Proven hebben we enig nieuws van je ouders ontvangen. Heeft je mama je misschien rechtstreeks kunnen bereiken?

Tante Phina en oom Charles hebben een brief ontvangen van Richard, de hoofdtuinier van Cortewalle en Ter Vesten. Hij kijkt uit naar hun thuiskomst. Volgens hem is het in Beveren heel rustig, hoewel het er krioelt van de Duitsers! Tante Phina en oom Charles weten werkelijk niet wat te doen. Ofwel terugkeren begin september, ofwel een tweede winter in Folkestone doorbrengen? Een verlenging van hun ballingschap lijkt hen helemaal geen aantrekkelijk idee. De definitieve keuze zal wellicht afhangen van wat de andere Belgen in Folkestone beslissen te doen, schrijft tante Phina. Ze verwacht dat velen van hen voor de winter naar het vaderland zullen terugkeren. Misschien volgen ze dan wel?

Een stevige omhelzing van ons allemaal,

Tante Maria

Maria Cornet d’Elzius de Peissant, 30 juni 1915

Lieve René,

Wij krijgen op De Lovie geregeld bezoek van Belgische officieren. Ze zijn hier zeer welkom, want wij leven hier nu al 15 maanden volledig afgezonderd van de rest van België.
Wij zijn omringd door ruïnes. Gelukkig heeft het bombardement van Poperinge tot nog toe weinig schade veroorzaakt maar toch zijn de burgers vertrokken, uit angst voor wat gebeurd is met Ieper. Daar is niet één onbeschadigd huis meer te vinden. De brokstukken bedekken er de lijken: het is afgrijselijk.

Sinds oktober hebben we heel veel soldaten op het domein: Fransen, Engelsen, militairen verbonden aan het hoofdkwartier, personeel van de ambulancediensten, en ga zo maar door. Ook op dit ogenblik zit alles vol. Er hangt hier heel veel animo in de lucht.

Van bommen zijn we tot nog toe gespaard gebleven, afgezien van de explosie van een grote granaat die net voor het kasteel neerviel en een massa shrapnels alle kanten van het terrein opstuurde. Als souvenirs van die vermaledijde oorlog.

Tante Maria

 

Jozef Simons, 2 mei 1915

Oorlog in zijn volle betekenis

De beschieting van Poperinge is sinds enige dagen stilgevallen. De Duitsers sparen hun granaten zeker op voor de frontlinie … Gisteren en eergisteren keerden heel wat Poperingenaars terug naar hun huizen. Vandaag, zondag, leest een priester om 8 uur de mis in de Sint-Bertinuskerk en ik besluit er ook heen te gaan. Ik geniet van mijn wandeling, het is mooi weer, maar nog een beetje koel, zo vroeg in de ochtend.

In de getroffen stad zie ik daken zonder pannen en gebroken ruiten. In de Pottestraat kom ik langs een granaatput van zo’n 3 meter diep en met een omtrek van wel 30 stappen. De Grote Markt heeft weinig geleden, hoewel van een van de grotere huizen alleen nog een muur recht staat waartegen een bordje hangt: ‘vaccinatiebureel’. In de Sint-Bertenskerk zijn de pas herstelde ramen nog intact. Ze waren op 12 maart, bij een aanval met een Taube, aan diggelen gegooid.
Na de mis loop ik verder rond in de stad. Ze heeft minder schade opgelopen dan de Engelse pers liet uitschijnen. Vooral de Veurnestraat en de stationsbuurt zijn zwaar getroffen. Misschien moet het ergste nog komen?

Aan een pas heropende herberg troepen wat jonge mannen samen om een pint te pakken. Ze zijn tussen de 18 en de 25. Ze moeten zich voor 15 mei aanmelden en kijken ernstig. Ze zijn zich hier, zo dicht bij de frontlijn, maar al te goed bewust van de volle betekenis van dat vreselijke woord: ‘oorlog’.

 

Naar J. Simons, Schetsen en verhalen van een kanonnier, Excelsior Brugge, 1926. Deel I Brieven uit de oasis, p. 28-30

JOZEF SIMONS, 28 april 1915

Poperinge onder vuur

Oorlogsnieuws verwacht u van ons, uit Vrij België, van achter het front, uit de hoppestreek die nu lijkt op een reusachtig legerkamp waarin verschillende huids- en uniformkleuren in elkaar overlopen? Steeds moeilijker wordt het: mijn laatste brief, vol met interessante wetenswaardigheden over plaatsnamen, militairen en legeroversten is door de censuur verticaal geklasseerd. Ik onderneem nu een nieuwe poging, in de hoop dat dit bericht u wel bereikt.

Het belangrijkste nieuws van de week is voor ons een kwestie van leven en dood: sedert vorige vrijdag slaagt Frits erin om ons onder vuur te nemen. Dagelijks komen, met Duitse stiptheid, vier Oostenrijkse marmieten van kaliber 305 voorbij om drie kilometer verder neer te vallen, met een gekmakend gebulder te ontploffen en Poperinge te ‘vermoorden’. Gisteren en vandaag zijn er geen mensenlevens te betreuren. De stad is verlaten en in de vernielde Veurnestraat is de hop van de zolders op straat geslingerd.

Helemaal anders ging het er zondag aan toe. Toen viel de eerste bom op het gasthuis dat nog niet was ontruimd. De granaat scalpeerde een ziekenzuster, terwijl de vrouw die ze te drinken gaf, helemaal werd verpletterd. In diezelfde zaal vonden nog drie andere zusters en zes zieke burgers de dood…

 

Naar J. Simons, Schetsen en verhalen van een kanonnier, Excelsior Brugge, 1926. Deel I Brieven uit de oasis, p. 25-26

Marie en Marguerite Waterschoot, 15 oktober 1914

De Lovie, 15 oktober 1914

Lieve mama en zusje

We zijn gelukkig jullie te kunnen melden dat wij nog steeds in Proven zijn. Hier is nog alles rustig. Maar we maken ons heel veel zorgen over jullie. Wonen jullie nog in Lokeren? Wij hebben hier gehoord dat vele mensen uit Lokeren zijn weggevlucht. Staat het huis in de Zelestraat er nog? Is er andere schade in Lokeren?
Lieve mama en zusje, wij omhelzen jullie innig en hopen jullie snel in goede gezondheid terug te zien.
Marie en Marguerite